پنجه کاسپین

در ساحل آرام دریای کاسپین، جایی که موج‌ها با آسمان هم‌نوا می‌شوند، پنج کشور چون انگشتان یک دست کنار هم ایستاده‌اند: ایران، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و روسیه. هر یک، نماینده‌ای از پنج «جاه» — کوه، باد، نور، یخ و آتش — که در رویایی مشترک برای نجات قلب تپنده منطقه، کاسپین، متحد می‌شوند.

نام «کاسپین» از قوم باستانی کاسپی، ساکنان سواحل جنوب‌غربی در سده‌های پیش از میلاد، ریشه گرفته است. هرودوت این نام را جاودانه کرد، هرچند در ایران، «خزر» از قوم خزر قرون وسطی نیز آشناست. اما امروز، این دریا زیر فشار تغییرات اقلیمی و آلودگی نفس‌های کم‌جانی می‌کشد.

پنج جوان در شبکه‌های اجتماعی پیامی مشترک می‌یابند: کاسپین در خطر است. آن‌ها در جلسات مجازی پرشور گرد هم می‌آیند و «پنجه‌کاسپین» را می‌سازند، اتحادی برای احیای دریا و گونه‌هایش. در این گزارش، اطلاعات ایران با جزئیات کامل‌تر و دقیق‌تر ارائه شده تا بر اهمیت نقش کشورمان تأکید شود.

✨ شست - جاه کوه (ایران)

آرش، مهندس محیط زیست از آمل، با الهام از البرز و دماوند، قلب کمپین را روشن می‌کند. او کاهش ۱.۸ متری سطح آب کاسپین (۱۹۹۵-۲۰۲۵) را به افزایش دمای سطح دریا (۱.۱ درجه سانتی‌گراد، ۱۹۹۲-۲۰۲۲)، تبخیر بالا (۱۰۳ کیلومتر مکعب افزایش)، کاهش بارش (۹۰ کیلومتر مکعب کاهش)، و برداشت ۳۵٪ از سفیدرود نسبت می‌دهد.

ایران سالانه ۲,۰۰۰ تن زباله پلاستیکی

(۱۶.۷٪ از ۱۲,۰۰۰ تن: ۸۰۰ تن کیسه، ۶۰۰ تن بطری، ۴۰۰ تن میکروپلاستیک لاستیک و منسوجات، ۲۰۰ تن تور ماهیگیری)

۱۵۰,۰۰۰ تن آلودگی نفتی

(۱۰٪ از ۱.۵ میلیون تن، از سکوهای فراساحلی بندر انزلی و نوشهر)

و ۲۵,۰۰۰ تن شیمیایی

(۱۰٪ از ۲۵۰,۰۰۰ تن: ۱۵,۰۰۰ تن نیترات کشاورزی، ۸,۰۰۰ تن فسفات، ۲,۰۰۰ تن فلزات سنگین از فاضلاب صنعتی)

وارد کاسپین می‌کند. آرش با آموزش بازیافت و احیای تالاب انزلی، گونه‌های در خطر را نجات می‌دهد.

✨ سبابه - جاه باد (ترکمنستان)

آینا، زیست‌شناس از عشق‌آباد، سواحل را از ۱,۵۰۰ تن پلاستیک (۱۲.۵٪: بطری، تور ماهیگیری)، ۴۵۰,۰۰۰ تن آلودگی نفتی (۳۰٪، میدان‌های ترکمن‌باشی)، و ۱۲,۵۰۰ تن شیمیایی (۵٪: نیترات) پاک‌سازی می‌کند. او توربین‌های بادی را برای انرژی پایدار به روستاها می‌آورد.

✨ میانی - جاه نور (قزاقستان)

آسل، فعال محیط زیست از آکتائو، آبیاری قطره‌ای را آموزش می‌دهد که مصرف آب را ۵۰٪ کاهش می‌دهد و اورال (۱,۲۰۰ تن پلاستیک، ۱۰٪: بسته‌بندی؛ ۳۰۰,۰۰۰ تن نفتی، ۲۰٪؛ ۱۲,۵۰۰ تن شیمیایی، ۵٪: فسفات) را احیا می‌کند.

✨ انگشتری - جاه یخ (روسیه)

ایوان، دانشجوی محیط زیست از آستاراخان، ۵,۰۰۰ تن پلاستیک (۴۱.۷٪: تور ماهیگیری، کیسه)، ۳۷۵,۰۰۰ تن آلودگی نفتی (۲۵٪، سکوهای دریایی)، ۱۵۰,۰۰۰ تن شیمیایی (۶۰٪: نیترات، فسفات، سرب)، و کمتر از ۰.۱ تن رادیواکتیو (پسماند نیروگاه‌های ولگا) را مهار می‌کند.

✨ انگشت کوچک - جاه آتش (آذربایجان)

ائلمان، روزنامه‌نگار از باکو، ۳,۰۰۰ تن پلاستیک (۲۵٪: بطری، میکروپلاستیک)، ۶۷۵,۰۰۰ تن آلودگی نفتی (۴۵٪، چاه‌های باکو)، و ۵۰,۰۰۰ تن شیمیایی (۲۰٪: نیترات، فلزات سنگین) را افشا می‌کند. او کاهش ۹۰٪ فوک‌های کاسپین را نشان می‌دهد.