قرآن کریم دریا را یکی از بزرگترین نعمتهای خداوند برای بشر معرفی میکند. دریا نهتنها منبع غذا و روزی است، بلکه نشانهای از قدرت و حکمت الهی به شمار میرود. با این حال، قرآن هشدار میدهد که انسان در برابر این نعمت مسئول است و اگر آن را تخریب کند، نتیجهاش دامن خودش را خواهد گرفت.
دریا، نعمت و امانت الهی
خداوند میفرماید:
﴿وَهُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ مَوَاخِرَ فِیهِ... وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ﴾ (نحل، 14)
این آیه یادآور میشود که بهرهبرداری از دریا باید همراه با شکرگزاری باشد؛ یعنی استفاده درست، نه اسراف و تخریب!
نظم طبیعی دریاها
قرآن از زیبایی و نظم دریاها چنین یاد میکند:
﴿مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ * بَیْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا یَبْغِیَانِ * فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ * یَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ﴾
(الرحمن، 19–22)
اینجا قرآن به ما میآموزد که دریاها با مرز طبیعی و تعادل خاص خود آفریده شدهاند؛ وظیفهی ما احترام به این نظم الهی است.
هشدار در برابر فساد در دریا
و در نهایت هشدار جدی:
﴿ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ﴾ (روم، 41)
خرابیها و آلودگیهایی که امروز در دریا میبینیم، نتیجهی بیتوجهی انسان به مسئولیت خود است. خداوند میخواهد ما از این تجربه تلخ درس بگیریم و به مسیر درست بازگردیم.
پس در قرآن، دریا هم نعمت است و هم آزمون. بهرهمندی از آن مجاز است، اما با شرط شکر، حفظ تعادل و پرهیز از فساد.
واژه «بحر» و مشتقاتش: حدود ۳۰ بار
واژه «یمّ»: ۵ بار
در کل اشاره مستقیم به دریا: ۳۵ بار