روایت مشترک از عقب‌نشینی کاسپین
یکی از تکان‌دهنده‌ترین روایت‌ها از بحران دریای کاسپین، از زبان عظمت سارسنبایوف، فعال محیط زیست در شهر آق‌تاو قزاقستان بیان شده است. او می‌گوید:
«ده سال پیش باید حدود ۲۰۰ متر شنا می‌کردیم تا به این سنگ‌ها برسیم. حالا می‌توانیم روی آن‌ها بایستیم.»
این جمله‌ی ساده، بارها در رسانه‌های معتبر جهانی بازتاب یافته است.
بی‌بی‌سی فارسی گزارش داد که او این تغییر را نشانه‌ای آشکار از سرعت پس‌روی آب می‌داند(BBC Persian).
در رادیو آزادی (RFE/RL) همین روایت با همان دقت بازنشر شد و تاکید شد که کاسپین در مسیری مشابه با دریاچه آرال قرار گرفته است.
گاردین نیز در گزارش تصویری خود نوشت: «او جایی را نشان می‌دهد که ده سال پیش از آنجا به دریا می‌پرید؛ حالا همان نقطه خشک و سنگی شده است».
دریای در حال کوچک شدن: چرا دریای کاسپین درمعرض تهدید است؟
حتی صدای آمریکا(VOA) هم روایت مشابهی را منتشر کرده و آن را نماد ملموسی از کاهش بی‌سابقه‌ی سطح آب معرفی کرده است.
این هم‌صدایی رسانه‌های مختلف درباره‌ی یک روایت واحد، نشان می‌دهد که صدای فعالان محلی چقدر می‌تواند جهانی شود. وقتی مدل‌های اقلیمی پیش‌بینی می‌کنند سطح کاسپین تا پایان قرن ممکن است بین ۸ تا ۱۴ متر کاهش یابد، چنین روایت‌های انسانی آن عدد خشک را به تجربه‌ای واقعی و قابل لمس برای همگان تبدیل می‌کنند.
روایت صیادان تالاب انزلی
تالاب انزلی، یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های متصل به دریای کاپسین، امروز با بحرانی جدی دست و پنجه نرم می‌کند. داده‌های علمی نشان می‌دهند که تغییر اقلیم، کاهش ورودی رودها و رسوب‌گذاری باعث کم‌عمق شدن شدید تالاب شده است. طبق گزارش‌های محلی، عمق بخش‌های زیادی از تالاب اکنون کمتر از ۲ متر است و اگر روند فعلی ادامه یابد، امکان دارد این تالاب همان سرنوشتی را پیدا کند که دریاچه ارومیه تجربه کرد.
اما فراتر از آمار، روایت مردم محلی تصویر واضح‌تری می‌سازد. یک قایقران انزلیایی با نگرانی می‌گوید:
«دیگر در کل تالاب عمقی به اندازه دو متر نداریم. اگر لایروبی فوری انجام نشود، تالاب از بین می‌رود و زندگی مردم اطرافش نابود می‌شود.»
تالاب انزلی در انتظار روز های تلخ
در گزارش دیگری، صیادان می‌گویند که بسیاری از همکاران‌شان شغل‌شان را ترک کرده‌اند، چرا که تعداد ماهی‌ها کاهش یافته و قایق‌ها دیگر در آب کم‌عمق توان حرکت ندارند.
دریاچه پس رفت، تالاب ها خشکیدند
برخی حتی می‌گویند بوی تعفن ناشی از گیاهان پوسیده و کاهش جریان آب، زندگی روزانه‌ی ساکنان را دشوار کرده است.
بوی تعفن و زنده ماندن درکنار دریای کاسپین
این روایت‌ها، همراه با هشدارهای علمی درباره‌ی آینده‌ی تالاب، نشان می‌دهند که بحران تنها یک موضوع محیط‌زیستی نیست، بلکه معیشت و هویت محلی مردم انزلی در خطر است.
روایت تاریخی از زبان یک مهندس روس
سال ها پیش، قبل از آغاز ساخت موج‌شکن در بندر انزلی، یکی از مهندسین کاری پروژه—که گفته می‌شود روسی بوده—خود را مدافع تالاب می‌دانست و با نگرانی زیاد هشدار می‌داد:
«مگر توی این مملکت آدم زنده پیدا نمی‌شود؟ چرا جلوی ساختن این موج‌شکن را نمی‌گیرند؟ ساختن این موج‌شکن‌ها در دهانه این رودخانه بعداً باعث خشکی مرداب خواهد شد.»
این روایت در منابع مختلف دست‌نویس شده است، از جمله:
در «خانه انزلی» نقل شده که این مهندس روسی ضمن پرسش از مسئولان، احتمال خشک شدن تالاب را هشدار داده است .
موج شکن انزلی کجاست و چگونه ساخته شد؟
همچنین در تاریخ شفاهی بندر انزلی آمده که مهندس علی مختار (از همان گروه مهندسین) با نگرانی مشابه اعلام کرد که ساخت این موج‌شکن باعث خشک شدن تالاب خواهد شد .
این جمله نگران‌کننده تاریخی، وقتی در برابر داده‌های معدود اما قابل‌تأمل امروز قرار می‌گیرد، بیشتر معنا پیدا می‌کند:
طبق تحقیقات علمی، عمق تالاب انزلی از حدود ۱۰ متر به کمتر از نیم متر رسیده است و در برخی نقاط حتی کاملاً خشک شده.
فاضلاب، نفس تالاب انزلی را به شماره انداخته است!
پیش‌بینی‌ها هم نگران‌کننده‌اند: دانشمندان می‌گویند این تالاب تا سال ۱۴۳۸ خورشیدی (۲۰۶۰ میلادی) ممکن است به کلی خشک شود یا نهایتاً به تالابی فصلی تبدیل گردد .
زمانی آن مهندس روس هشدار داد؛ امروز علم نتیجه نگرانی او را نشان می‌دهد. این روایت تاریخی همراه با آمار زمانه، تصویر تکان‌دهنده‌ای از تأثیر بی‌توجهی بر محیط زیست ارائه می‌دهد.
همچنین مثال های قابل توجه دیگر👇
در قزاقستان، کاسپین با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال ناپدید شدن است!
آذربایجان نسبت به کاهش «فاجعه‌بار» سطح دریای کاسپین ابراز نگرانی کرد.
با ناپدید شدن دریای کاسپین زندگی برای ساکنان سواحل آن ادامه دارد!
دریای کاسپین در حال کوچک شدن است. این با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است!
صیادان مازنی با تور خالی چشم به دریا دوخته‌اند!
امواج ۳ متری، صیادان گلستان را به استراحت ۶ ماهه فرستاد!
داستان خفگی یک فک کاسپینی در تور ماهیگیری صیاد گلستانی
برچسب‌ها: زندگی_محلی , درس_از_گذشته , کاسپین_زخم_باز
